Članak
sep 23
Nazad

OSNOVI PRESTANKA TRGOVINSKIH UGOVORA U SRPSKOM PRAVU

Katarina Jovičić

10.55836/PiP_23305A
SAŽETAK /

Predmet rada su osnovi prestanka trgovinskih ugovora po pravilima Zakona o obligacionim odnosima. Polazeći od činjenice da su trgovinski ugovori dvostrano-obavezujući, oni prestaju u skladu sa posebnim pravilima Zakona za te ugovore koja obuhvataju: ispunjenje svih ugovornih obaveza onako kako je predviđeno, raskid ugovora zbog neispunjenja, nemogućnost ispunjenja i sudski raskid ugovora zbog promenjenih okolnosti. U radu se razmatra i situacija kada se izvrši apsolutno ništav ugovor, odnosno relativno ništav ugovor koji nije konvalidirao, zato što se tu postavljaju ista pitanja kao kod prestanka ugovora. Konačno, polazeći od toga da je ugovor jedan od izvora obligacija, za njihov prestanak značajna su i opšta pravila Zakona o prestanku obaveza nezavisno od izvora njihovog nastanka koja, pod određenim okolnostima, mogu dovesti i do prestanka ugovora. To su: otkaz, kompenzacija, oprost duga, novacija, sjedinjenje, kao i smrt preduzetnika, odnosno prestanak privrednog subjekta kod ugovora koji su zaključeni intuitu personae. Analiza svakog osnova prestanka ugovora i dejstava koja usled toga nastupaju bi mogla biti predmet posebnog naučnog rada i u domaćoj literaturi se oni redovno obrađuju na taj način. U ovom radu se ovo pitanje izlaže na zaokružen i celovit način, što može doprineti predupređenju spornih situacija u izvršenju ugovora, odnosno pravilnoj primeni prava u postupku njihovog rešavanja.

ČLANAK JE RASPOLOŽIV NA /
Ćirilici  
REFERENCE /
  1. Vizner Boris, Komentar Zakona o obveznim (obligacionim) odnosima, Zagreb, 1978.
  2. Gotanda John, „Damages in Lieu of Performance“, dostupno na adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=917424, 10. 3. 2023.
  3. Dolović Katarina, „Nepostojeći ugovori“, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, br. 2/2011. (Dolović Katarina, „Nepostojeći ugovori“, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, br. 2/2011)
  4. Dudaš Atila, „Pregled relevantne literature o osnovu (cilju) ugovorne obaveze u evropsko-kontinentalnom (causa) i anglosakosnskom pravu (consideration)“, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, br. 3/2009. (Dudaš Atila, „Pregled relevantne literature o osnovu (cilju) ugovorne obaveze u evropsko-kontinentalnom (causa) i anglosakosnskom pravu (consideration)“,  Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu, br. 3/2009)
  5. Zimmermann Reinhard, „Restitution after Termination for Breach of Contract in German Law“, Restitution Law Review, Nr. 5/1997.
  6. Zimmermann Reinhard, The law of Obligations: Roman Foundations of Civilian Tradition, Oxford, 1996.
  7. Jovanović Nebojša, „Opšti osnov ugovorne odgovornosti u srpskom pravu“, Pravo i privreda, br. 1/2020. (Jovanović Nebojša, „Opšti osnov ugovorne odgovornosti u srpskom pravu“,  Pravo i privreda, br. 1/2020)
  8. Jovičić Katarina, „Određenje pojma neizvršenja ugovora s osvrtom na neizvršenje ugovora o prodaji robe“, Strani pravi život, br. 1/2014. (Jovičić Katarina, „Određenje pojma neizvršenja ugovora s osvrtom na neizvršenje ugovora o prodaji robe“,  Strani pravi život, br. 1/2014)
  9. Jovičić Katarina, „Uslovi pod kojima poverilac stiče pravo da raskine ugovor zbog neispunjenja i ograničenja za upotrebu tog prava“, Strani pravni život, br. 1/2015. (Jovičić Katarina, „Uslovi pod kojima poverilac stiče pravo da raskine ugovor zbog neispunjenja i ograničenja za upotrebu tog prava“,  Strani pravni život, br. 1/2015)
  10. Jovičić Katarina, Vukadinović Slobodan, „Differences of Property Transfer Systems in Europe – the challenge of substantive unification of contract law in the 21st century“, The Challenge of Substantive Unification of Contract Law in the 21st Century (eds. Jelena Simić, Aleksa Radonjić), Belgrade, 2021.
  11. Jovičić Katarina, Vukadinović Slobodan, „Uticaj pandemije COVID-19 na ugovornu odgovornost“, Protivrječja savremenog prava (ur. Stanka Stjepanović, Radomir V. Lukić, Dimitrije Ćeranić), Istočno Sarajevo, 2022. (Jovičić Katarina, Vukadinović Slobodan, „Uticaj pandemije COVID-19 na ugovornu odgovornost“, Protivrječja savremenog prava  (ur. Stanka Stjepanović, Radomir V. Lukić, Dimitrije Ćeranić), Istočno Sarajevo, 2022)
  12. Karanikić Mirić Marija, „Promenjene okolnosti i raspodela rizika“, Srpska politička misao, br. 3/2020. (Karanikić Mirić Marija, „Promenjene okolnosti i raspodela rizika“,  Srpska politička misao,  br. 3/2020)
  13. Kramer Adam, The Law of Contract Damages, Third edition, Bloomsbury Publishing, 2022, Perlego online Library, dostupno na adresi: https://ereader.perlego.com/1/book/3557407/40?element_originalid=sec_23–2, 1. 3. 2023.
  14. Krulj Vrleta, „Komentar uz član 105“, Komentar Zakona o obligacionim odnosima (ur. Borislav Blagojević, Vrleta Krulj), Beograd, 1983. (Krulj Vrleta, „Komentar uz član 105“, Komentar Zakona o obligacionim odnosima  (ur. Borislav Blagojević, Vrleta Krulj), Beograd, 1983)
  15. Markesinis Basil, „Cause and Consideration: A Study in Parallel“, Cambridge Law Journal, Vol. 37, Nr. 1/1978.
  16. Milošević Ljubiša, „Komentar člana 132“, Komentar Zakona o obligacionim odnosima (red. Borislav Blagojević, Vrleta Krulj), Beograd, 1983. (Milošević Ljubiša, „Komentar člana 132“,  Komentar Zakona o obligacionim odnosima  (red. Borislav Blagojević, Vrleta Krulj), Beograd, 1983)
  17. Možina Damjan, „Raskid ugovora: Skica i Zakon o obligacionim odnosima“, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu: Poseban broj u čast profesora Mihajla Konstantinovića, 2022. (Možina Damjan, „Raskid ugovora: Skica i Zakon o obligacionim odnosima“,  Anali Pravnog fakulteta u Beogradu: Poseban broj u čast profesora Mihajla Konstantinovića, 2022)
  18. Morait Branko, Obligaciono pravo, Knjiga prva: Obligacije i ugovori, Banja Luka, 2010. (Morait Branko,  Obligaciono pravo,  Knjiga prva:  Obligacije i ugovori, Banja Luka, 2010)
  19. Orlić Miodrag, „Consideration i opozivost ponude“, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, br. 1–3/1991. (Orlić Miodrag, „Consideration i opozivost ponude“,  Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, br. 1–3/1991)
  20. Pavić Dragan, „Komentar člana 138“, Komentar Zakona o obligacionim odnosima (red. Slobodan Perović), Beograd, 1995. (Pavić Dragan, „Komentar člana 138“,  Komentar Zakona o obligacionim odnosima  (red. Slobodan Perović), Beograd, 1995)
  21. Perović Slobodan, „Komentar člana 132“, Komentar Zakona o obligacionim odnosima (red. Slobodan Perović), Beograd, 1995. (Perović Slobodan, „Komentar člana 132“,  Komentar Zakona o obligacionim odnosima  (red. Slobodan Perović), Beograd, 1995)
  22. Perović Slobodan, Zabranjeni ugovori u imovinsko-pravnim odnosima, Beograd, 1975. (Perović Slobodan, Zabranjeni ugovori u imovinsko-pravnim odnosima, Beograd, 1975)
  23. Radišić Jakov, Obligaciono pravo: Opšti deo, Niš, 2016. (Radišić Jakov,  Obligaciono pravo:  Opšti deo, Niš, 2016)
  24. Radovanović Sanja, Mišćević Nikolina, „O podeli na nepostojeće i ništave ugovore u domaćem pravu“, Zbornik radova Pravnog fakuteta u Novom Sadu, br. 1/2020. (Radovanović Sanja, Mišćević Nikolina, „O podeli na nepostojeće i ništave ugovore u domaćem pravu“,  Zbornik radova Pravnog fakuteta  u Novom Sadu, br. 1/2020)
  25. Salma Jožef, „Kauza obligacionih ugovora“, Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu br. 2/2006. (Salma Jožef, „Kauza obligacionih ugovora“,  Zbornik radova Pravnog fakulteta u Novom Sadu  br. 2/2006)
  26. Sirena Pietro, „The Rules about Restitution in the Proposal on a Common European Sales Law“, European Review of Private Law, Vol. 19, Nr. 6/2011.
  27. Schwenzer Ingeborg, „The Right to Avoid the Contract“, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, br. 3/2012.
  28. Campbell David, Harris Donald, „In Defence of Breach: A Critique of Restitution and the Performance Interest“, Legal Studies, Vol. 22, Nr. 2/2002.
  29. Capitant Henri, De la cause des obligations (Contrats, Engagements unilatéraux, Legs), Troisiéme Édition, Paris, 1927.