Članak
sep 30
Nazad

POSLOVNO PRAVO I PRAVO ODRŽIVOG RAZVOJA – IZMEĐU PROFITABILNOSTI I ETIČNOSTI

Nataša Petrović Tomić

10.55836/PiP_24302A
SAŽETAK /

Na osnovu poznavanja zakonodavstva EU, autorka ukazuje na dve tendencije koje se prepliću i utiču na kompanijsko pravo u kontekstu održivosti. Prva tendencija je obvezivanje kompanija da se izjasne u pogledu korporativne svrhe, koja se više ne svodi na profitnu ciljnu funkciju. Druga tendencija je uvođenje zakonske obaveze dužne pažnje u skladu sa zahtevima održivosti i korporativnom svrhom. Polazeći od francuskog, nemačkog ili holandskog zakona, od članova korporativnih organa se očekuje da promovišu dugoročan poslovni rezultat, uzimanjem u obzir otvorene liste interesa (stakeholder-a), i primenom redefinisanog standarda dužne pažnje. ESG standardi danas predstavljaju realnost, koja zahteva kreiranje novih poslovnih modela. Očuvanje i zaštita životne sredine jedan je od najvećih izazova sa kojim će moderne generacije morati da se suoče. Termin zelena tranzicija razvio se kao izraz nastojanja da se u cilju očuvanja ekosistema i planete obezbedi prelazak na održive modele poslovanja. Nezaobilazni deo tog procesa je nefinansijsko izveštavanje. Sastavni deo agende prava Evropske unije ostaje rasprava o dužnostima direktora i kompanija u vezi sa ljudskim pravima i ekološkim rizicima. Ključna reč nove paradigme korporativnog upravljanja je rizik.

ČLANAK JE RASPOLOŽIV NA /
Ćirilici  
REFERENCE /
  1. Albdour Lamis R. M., „Principles of Corporate Governance and Ethics for Sustainable Business“, International Journal of Business and Management Invention, Vol. 6, Nr. 4/2017.
  2. Aras Güler, Crowther David, „Governance and sustainability, An investigation into the relationship between corporate governance and corporate sustainability“, Management Decision, Vol. 46, Nr. 3/2008.
  3. Beširević Violeta, „Uhvati me ako možeš: Osvrt na problem (ne)odgovornosti transnacionalnih korporacija zbog kršenja ljudskih prava“, Pravni zapisi, br. 1/2018. (Beširević Violeta, „Uhvati me ako možeš: Osvrt na problem (ne)odgovornosti transnacionalnih korporacija zbog kršenja ljudskih prava“, Pravni zapisi, br. 1/2018 )
  4. Vasiljević Mirko, „Društvena odgovornost kompanija (od politike, preko morala, do prava)“, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, br. 1/2013. (Vasiljević Mirko, „Društvena odgovornost kompanija (od politike, preko morala, do prava)“, Anali Pravnog fakulteta u Beogradu, br. 1/2013)
  5. Vasiljević Mirko, Korporativno upravljanje – izabrane teme, Beograd, 2013. (Vasiljević Mirko, Korporativno upravljanje – izabrane teme, Beograd, 2013)
  6. Vasiljević Mirko, „Kompanijsko pravo dvadeset i prvog veka“, Revija Kopaoničke škole prirodnog prava, br. 1/2021. (Vasiljević Mirko, „Kompanijsko pravo dvadeset i prvog veka“, Revija Kopaoničke škole prirodnog prava, br. 1/2021)
  7. Barsan Iris M., „Corporate Accountability: Non-Financial Disclosure and Liability – A French Perspective“, European Company and Financial Law Review, Vol. 14, Nr. 3/2017.
  8. Booth Claire, Nicholson Amy, Singhal Natasha, ESG consideration in the insurance industry“, Milliman White Paper, June 2020, dostupno na adresi: https://us.milliman.com/en/insight/esg-considerations-in-the-insurance-industry, 10. 7. 2024.
  9. Brabant Stephane, Savourey Elsa, „The French Law on the Duty of Vigilance: Theoretical and Practical Challenges Since its Adoption“, Business and Human Rights Journal, Vol. 6, Nr. 1/2021.
  10. Dahlsrud Alexander, „How Corporate Social Responsibility is Defined: An Analysis of 37 Definitions“, Corporate Social Responsibility and Environmental Management, Vol. 15, Nr. 1/2006.
  11. Davies Paul L., „Corporate Liability for Wrongdoing within (Foreign) Subsidiaries: Mechanism from Corporate Law, Tort and Regulation“, NUS Law Working Paper, No. 2023/007, dostupno na adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4345589, 18. 6. 2024.
  12. Davies Paul, „Shareholder Voice and Corporate Purpose: The Purposeless of Mandatory Corporate Purpose Statements“, ECGI Law Working Paper, No. 666/2022, dostupno na adresi: https://ssrn.com/abstract=4285770, 16. 3. 2024.
  13. Ferrani Guido, „Redefining Corporate Purpose: Sustainability as a Game Changer“, Sustainable Finance in Europe: Corporate Governance, Financial Stability and Financial Markets (Eds. Dany Busch, Guido Ferranini, Seraina Grủnewald), London, 2021.
  14. Fleischer Holger, „Corporate Purpose: A Management Concept and its Implications for Company Law“, European Company and Financial Law Review, Vol. 18, Nr. 2/2021.
  15. Friedman Milton, „The Social Responsibility of Business is to Increase its Profits“, The New York Times Magazine, September 13, 1970, dostupno na adresi: https://www.nytimes.com/1970/09/13/archives/a-friedman-doctrine-the-social-responsibility-of-business-is-to. html, 1. 7. 2024.
  16. Garriga Elisabet, Melé Domènec, „Corporate Social Responsibility Theories: Mapping the Territory“, Journal of Business Ethics, Vol. 53, Nr. 1–2/2004.
  17. Grigoropoulos Jenny E., „The Role of Ethics in 21st Century Organizations“, International Journal of Progressive Education, Vol. 15. Nr. 2/2019.
  18. Grove Hugh, Clouse Mac, „Focusing on sustainability to strengthen corporate governance“, Corporate Governance and Sustainability Review, Vol. 2, Nr. 2/2018.
  19. Gutterman Alan S., „Sustainability and Corporate Governance“, dostupno na adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4493058, 10. 7. 2024.
  20. Hopt Klaus J., „Corporate Governance of Banks and Financial Institutions: Economic Theory, Supervisory Practice, Evidence and Policy“, European Business Organization Law Review, Vol. 22, Nr. 1/2021.
  21. Hopt Klaus J., „Corporate Purpose and Stakeholder Value – Historical, Economic and Comparative Law Remarks on the Current Debate, Legislative Options and Enforcement Problems“, ECGI Law Working Paper, No. 690/2023, dostupno na adresi: https://ssrn.com/abstract=4390119, 16. 3. 2024.
  22. Jamali Dima, Safieddine Assem, Rabbath Myriam, „Corporate Governance and Corporate Social Responsibility Synergies and Interrelationship“, Corporate Governance, Vol. 16, Nr. 5/2008.
  23. Jovanović Dušan, Jovanović Nikola, „Corporate Governance Challenges in Relation to the ESG Reporting“, Intereulaweast, Vol. 9, Nr. 2/2022.
  24. Kocmanová Alena, Pavláková Dočekalová Marie, Škapa Stanislav, Smolikova Lenka, „Measuring Corporate Sustainability and Environmental, Social and Corporate Governance Value Added“, Sustainability, Vol. 8, Nr. 9/2016.
  25. Krajewski Markus, Tonstadt Kristel, Wohltmann Franziska, „Mandatory Human Rights Due Diligence in Germany and Norway: Stepping, or Striding, in the Same Direction?“, Business and Human Rights Journal, Vol. 6, Nr. 3/2021.
  26. Krechovská Mihaela, Procházková Petra T., „Sustainability and its Integration into Corporate Governance Focusing on Corporate Performance Management and Reporting“, Procedia Engineering, Vol. 69, 2014.
  27. Lewis Stewart, „Reputation and corporate responsibility“, Journal of Communication Management, Vol. 7, Nr. 4/2003.
  28. Lipton Martin, Rosenblum Steven, Cain Karessa, Niles Sabastian, Chanani Vishal, Iannone Kathleen, Some Thoughts for Boards of Directors in 2018, Harvard Law School Forum on Corporate Governance, November 2017, dostupno na adresi: https://corpgov.law.harvard.edu/2017/11/30/some-thoughts-for-boards-of-directors-in-2018/, 5. 7. 2024.
  29. Lund Dorothy S., Pollman Elizabeth, „The Corporate Governance Machine“, Columbia Law Review, Vol. 121, 2021.
  30. Maria Bele Alexandra, Sabau-Popa Claudia Diana, Secara Oana Maria, „Sustainable Development Goals and the Triangle of ESG Investments“, JFS, Vol. 8, Nr. 14/2023.
  31. Mayer Colin, „The Governance of Corporate Purpose“, ECGI Law Working Paper, No. 609/2021, 1–13, dostupno na adresi: https://ssrn.com/abstract_id=3928613, 17. 3. 2024.
  32. Mitrović Milena, „Dužnosti direktora u održivom korporativnom upravljanju“, Pravo i privreda, br. 3/2023. (Mitrović Milena, „Dužnosti direktora u održivom korporativnom upravljanju“, Pravo i privreda , br. 3/2023)
  33. Mitrović Milena, „Razvoj pravnog okvira EU o nefinansijskom izveštavanju“, Pravo i privreda, br. 1/2020. (Mitrović Milena, „Razvoj pravnog okvira EU o nefinansijskom izveštavanju“, Pravo i privreda, br. 1/2020)
  34. Mihajlović Borko, „Cilj poslovanja privrednog društva – samo sticanje dobiti ili još nešto?“, Pravo i privreda, br. 4–6/2017. (Mihajlović Borko, „Cilj poslovanja privrednog društva – samo sticanje dobiti ili još nešto?“, Pravo i privreda, br. 4–6/2017)
  35. Möslein Florian, Engsig Sørensen Karsten, „Sustainable Corporate Governance: A Way Forward“, European Company Law Journal, Vol. 18, Nr. 1/2021.
  36. Parglender Mariana, „The Rise of International Corporate Law“, Washington University Law, Vol. 98, Nr. 6/2021.
  37. Peterdy Kyle, „What is ESG (Environmental, Social and Governance)?“, Corporate Finance Institute, 2022, dostupno na adresi: https://corporatefinanceinstitute.com/resources/esg/esg-environmental-social-governance/, 14. 6. 2023.
  38. Petrović Tomić Nataša, „Načelo zakonitosti poslovanja u sektoru osiguranja – tezice o odgovornosti članova uprave društva za osiguranje u svetlu compliance funkcije,“ Usklađivanje poslovnog prava Srbije sa pravom Evropske unije (2021) (ur. Vuk Radović), Beograd, 2021. (Petrović Tomić Nataša, „Načelo zakonitosti poslovanja u sektoru osiguranja – tezice o odgovornosti članova uprave društva za osiguranje u svetlu compliance funkcije,“ Usklađivanje poslovnog prava Srbije sa pravom Evropske unije (2021) (ur. Vuk Radović), Beograd, 2021)
  39. Petrović Tomić Nataša, „Održivo poslovanje – da li su ESG standardi stubovi otpornosti novog modela poslovanja?“, Bankarstvo, br. 2–3/2023. (Petrović Tomić Nataša, „Održivo poslovanje – da li su ESG standardi stubovi otpornosti novog modela poslovanja?“, Bankarstvo, br. 2–3/2023)
  40. Petrović Tomić Nataša, „Usklađenost poslovanja sa ESG standardima – osnove održivog poslovanja“, Usklađivanje poslovnog prava Srbije sa pravom Evropske unije (2023) (ur. Vuk Radović), Beograd, 2023. (Petrović Tomić Nataša, „Usklađenost poslovanja sa ESG standardima – osnove održivog poslovanja“, Usklađivanje poslovnog prava Srbije sa pravom Evropske unije (2023) (ur. Vuk Radović), Beograd, 2023)
  41. Petrović Tomić Nataša, „Uloga industrije osiguranja u promovisanju održivog razvoja – da li su osiguravači ambasadori održivosti?“, Aktualnosti građanskog i trgovačkog zakonodavstva i pravne prakse, Zbornik radova, Dvadeset i prvo međunarodno savjetovanje, Mostar, 2024. (Petrović Tomić Nataša, „Uloga industrije osiguranja u promovisanju održivog razvoja – da li su osiguravači ambasadori održivosti?“, Aktualnosti građanskog i trgovačkog zakonodavstva i pravne prakse, Zbornik radova, Dvadeset i prvo međunarodno savjetovanje, Mostar, 2024)
  42. Pietrancosta Alain, „Codification in Company Law of General CSR Requirements: Pioneering Recent French Reforms and EU Perspectives“, ECGI Law Working Paper, No. 639/2022, dostupno na adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4083398, 17. 6. 2024.
  43. Pietrancosta Allain, Marraud des Grottes Alexis, Trends – What the boards of all companies should know about ESG regulatory trends in Europe, Harvard Law School Forum on Corporate Governance, August 2022, dostupno na adresi: https://corpgov.law.harvard.edu/2022/11/01/esg-trends-what-the-boards-of-all-companies-should-know-about-esg-regulatory-trends-in-europe/, 10. 7. 2024.
  44. Pollman Elizabeth, „The History and Revival of the Corporate Purpose Clause“, Texas Law Review, Vol. 99, Nr. 7/2021.
  45. Pollman Elizabeth, „The Making and Meaning of ESG“, ECGI Law Working Paper No. 659/2022, dostupno na adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=4219857, 16. 6. 2023.
  46. Rahim Mia M., Legal Regulation of Corporate Social Responsibility: A Meta-Regualtion Approach of Law for Raising CRS in a Weak Economy, Berlin, 2013.
  47. Rühl Giesela, „Die Haftung von Unternehmen für Menschenrechtsverletzungen: Die französische Loi de vigilance als Vorbild für ein deutsches Wertschöpfungskettengesetz?“, Festschrift für Christine Windblicher zum 70. Geburtstag am 8. Dezember 2020 (Hrsg. Gregor Bachmann, Stefan Grundmann, Anja Mengel, Kaspar Krolop), Berlin, 2020.
  48. Radović Vuk, „Cilj privrednog društva sa osvrtom na aktuelnu pandemiju“, Revija Kopaoničke škole prirodnog prava, br. 2/2021. (Radović Vuk, „Cilj privrednog društva sa osvrtom na aktuelnu pandemiju“, Revija Kopaoničke škole prirodnog prava, br. 2/2021)
  49. Sjäfjell Beate, Bruner Christopher M., The Cambridge Handbook of Corporate Law, Corporate Governance and Sustainability, Cambridge, 2020.
  50. Stamelos Charalampos, „Corporate Sustainability and ESG Factors in Greece and Cyprus: Compliance, Laws and Business Practices, Towards a Holistic Approach“, Intereulaweast, Vol. 9, Nr. 2/2022.
  51. Tafra-Vlahović Majda, „Konceptualni okvir društveno odgovornog poslovanja“, MediAnali, Vol. 3, br. 5/2009.
  52. Topić Boris, „Rukovodeća načela Ujedinjenih nacija o biznisu i ljudskim pravima: Značajan pokušaj rješavanja pitanja korporativnih kršenja ljudskih prava“, Pravni zapisi, br. 1/2020. (Topić Boris, „Rukovodeća načela Ujedinjenih nacija o biznisu i ljudskim pravima: Značajan pokušaj rješavanja pitanja korporativnih kršenja ljudskih prava“, Pravni zapisi, br. 1/2020)
  53. Handy Charles, „What’s a Business For?“, Harvard Business Review, December 2002.
  54. Cramer-Montes Joshua, „Sustainability: A New Path to Corporate and NGO Collaborations“, The Economist, March 24, 2017, dostupno na adresi: http://economist/com/node/10491124, 5. 3. 2024.
  55. Weber Anne-Marie, Mittwoch Anne-Christin, „Harmonizing Duties of Board Members in the Anthropocene: When Expectations Meet Reality“, Review of European and Comparative Law, Vol. 52, Nr. 1/2023.
  56. Wilson Mel, „Corporate Sustainability: What is it and where does it come from?“, Ivey Business Journal, March-April, 2003.